رابط کاربری یا UI چیست؟ چه اهمیت و کاربردی دارد؟

وقتی کاربر وارد وب‌سایت می‌شود اولین چیزی که با آن رو‌به‌رو می‌شود و به آن توجه می‌کند طراحی ظاهری وب‌سایت است، این طراحی ظاهری شامل عکس‌ها و عناصری است که شما در وب‌سایت خود استفاده کرده‌اید. توجه به طراحی ظاهری وب‌سایت یکی از نکاتی است که باید همیشه در نظر داشته باشید زیرا نقش زیادی در جذب کاربر دارد. رابط کاربری در طراحی وب سایت، همان بخش از سیستم است که کاربران به طور مستقیم با آن در ارتباط هستند و شامل تمامی اجزای دیداری و تعاملی می‌شود. از طراحی دکمه‌ها و منوها گرفته تا چیدمان صفحات و فرم‌ها، انتخاب رنگ‌ها، آیکون‌ها، متن‌ها، تصاویر و حتی صداها و حرکات، همه‌ی این جزئیات در رابط کاربری به منظور بهبود تجربه کاربر طراحی می‌شوند، البته تنها زیبایی ظاهری نیست که کاربر را جذب می‌کند بلکه طراحی شما باید علاوه بر زیبا بودن به کاربر حس خوبی دهد و استفاده از آن برای کاربر راحت باشد (تجربه کاربری)، در دنیای رقابتی امروز، یک رابط کاربری خوب می‌تواند تفاوت بین موفقیت و شکست یک وب‌سایت یا برنامه کاربردی را تعیین کند. در این مقاله از غرفه چی قصد داریم، رابط کاربری را به طور کامل توضیح دهیم و بگوییم که چگونه یک طراحی خوب می‌تواند باعث افزایش رضایت کاربران و در نهایت موفقیت کسب‌وکار شما شود، پس با ما همراه باشید.

#رابط کاربری چیست؟

رابط کاربری یا UI که مخفف عبارت User Interface است، در واقع طراحی ظاهری و بصری وب‌سایت است که تعامل بین کاربر و محصول را برقرار می‌کند، رابط کاربری فقط مختص وب‌سایت نیست، در واقع می‌توان گفت هر محصولی که با کاربر تعامل و رابطه‌ای دارد، دارای رابط کاربری است، این جمله به این معنی است که رابط کاربری مفهومی گسترده‌تر از وب‌سایت‌ها دارد و در انواع مختلفی از محصولات و فناوری‌ها به کار می‌رود. به عبارت ساده‌تر، هر چیزی که در یک برنامه یا وب‌سایت می‌بینید و با آن می‌توانید تعامل داشته باشید، بخشی از رابط کاربری آن محسوب می‌شود. به طراحی وب‌سایت یا محصول به گونه‌ای که کاربردپذیری و دسترس‌پذیری خوبی داشته باشد رابط کاربری می‌گویند، در واقع طراحان هنگام طراحی محصول یا وب‌سایت باید به دسترس‌پذیری و کاربردی بودن محصول توجه داشته باشند و طراحی را به گونه‌ای انجام دهند که کاربر هنگام استفاده از آن و کار کردن با آن حس خوبی داشته باشد.

#چرا رابط کاربری اهمیت دارد؟

از آنجایی که رابط کاربری یا همان UI واسطه‌ای برای تعامل کاربر و محصول است باید هنگام طراحی این نکته را در نظر داشته باشید که کاربر از محصولی که حس بهتری از آن می‌گیرد بیشتر استفاده می‌کند، با توجه به این موضوع اگر وب‌سایت و اپلیکیشن شما UI خوبی نداشته باشد مورد توجه کاربران قرار نمی‌گیرد و کاربران خیلی زود آن را ترک می‌کنند، در نتیجه سئو وب‌سایت شما افت می‌کند و وب‌سایت شما در نتایج اول گوگل قرار نمی‌گیرد، پس رابط کاربری در سئو وب‌سایت شما تاثیرگذار است.

#انواع رابط کاربری

#1. رابط کاربری موبایل

رابط کاربری موبایل به همان سیستم عامل موبایل می‌گویند که کاربران با آن کار می‌کنند، رابط کاربری موبایل شامل تمامی منو‌ها و دکمه‌هایی است که کاربر هنگام استفاده از موبایل با آن‌ها سروکار دارد. از آن‌جایی که افراد ساعات زیادی از روز را مشغول استفاده از تلفن همراه هستند، بدیهی است که تلفن‌های همراه باید رابط کاربری خوبی داشته باشند تا کاربران موقع استفاده از آن احساس راحتی و رضایت داشته باشند.

#2. رابط کاربری اپلیکیشن

رابط کاربری نرم افزارها باید به گونه‌ای باشد که کاربر هنگام استفاده از آن علاوه بر این که احساس رضایت می‌کند، به محتوای برنامه هم پی ببرد، رابط کاربری نرم افزارها باید بسیار ساده باشد تا کاربران هنگام استفاده از آن‌ها گیج نشوند و به راحتی به تمامی موارد دسترسی داشته باشند.

مثال: اپلیکیشن‌های بانکی، شبکه‌های اجتماعی، بازی‌های موبایل و غیره.

#3. رابط کاربری وب‌سایت

همانطور که گفتیم طراحی UI وب‌سایت تاثیر زیادی در سئو وب‌سایت دارد و هنگام طراحی وب‌سایت باید به نکات زیادی توجه داشته باشید و وب‌سایت خود را کاملا کارشناسی شده طراحی کنید، در طراحی وب‌سایت باید به راحتی و نیاز کاربر توجه داشته باشید تا کاربر زمان بیشتری را در وب‌سایت شما سپری کند.

مثال: صفحات فرود، فروشگاه‌های آنلاین، وبلاگ‌ها، پورتال‌های خدماتی و غیره.

#4.رابط کاربری در نرم‌افزارهای دسکتاپ

طراحی ظاهر و محیطی که کاربران از طریق نرم‌افزارهای نصب شده بر روی رایانه‌های شخصی با آن‌ها تعامل دارند.

مثال: نرم‌افزارهای ویرایش عکس، برنامه‌های مدیریت پروژه، ابزارهای طراحی وغیره.

# 5.رابط کاربری در دستگاه‌های الکترونیکی

تعامل کاربران از طریق دستگاههای مختلف مثال: تلویزیون‌های هوشمند، دستگاه‌های خودپرداز (ATM)، دستگاه‌های پزشکی.

#6. رابط کاربری در دستگاه‌های پوشیدنی

طراحی گجت های هوشمند که کاربران از طریق دستگاه‌های پوشیدنی با آن‌ها تعامل دارند.

مثال: ساعت‌های هوشمند، عینک‌های واقعیت افزوده یا VR، ردیاب‌های تناسب اندام.

#7. رابط کاربری در بازی‌های ویدیویی

طراحی رابط‌هایی که کاربران از طریق کنسول‌های بازی یا رایانه‌های شخصی با آن‌ها تعامل دارند.

مثال‌ها: منوهای بازی، هدایت‌گرهای تعاملی، نمایش اطلاعات بازی.

#8. رابط کاربری صوتی و مکالمه‌ای

ویژگی هایی که کاربر از طریق دستورات صوتی و مکالمه‌ای با آن‌ها تعامل دارند.

مثال: دستیارهای صوتی مثل آمازون الکسا، گوگل اسیستنت، سیری اپل.

رابط کاربری به معنای واقعی کلمه در همه جا حضور دارد، از وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌های موبایل گرفته تا دستگاه‌های الکترونیکی، سیستم‌های تعبیه‌شده و حتی بازی‌های ویدیویی. و این مثال‌ها گستردگی مفهوم رابط کاربری را نشان می‌دهد که، طراحی UI به طور کلی یک حوزه چندوجهی و بین‌رشته‌ای است که با توجه به نوع محصول و نیازهای کاربران تغییر می‌کند. هر کجا که یک تعامل بین انسان و دستگاه یا سیستم وجود دارد، نیاز به طراحی یک رابط کاربری مؤثر و کاربرپسند و خوشایند احساس می‌شود.

#بخش‌های مختلف طراحی رابط کاربری

#1. طراحی بصری

طراحی بصری یا همان Visual Design به نحوه ترکیب تمام عناصر بصری (رنگ، فونت وتایپوگرافی، تصاویر، گرافیک ها و آیکون ها) برای ایجاد یک تجربه کاربری زیبا و جذاب گویند. طراحی بصری به دلیل اینکه اولین بخش از رابط کاربری است که کاربر با آن رو به رو می‌شود، مهم‌ترین بخش رابط کاربری به شمار می‌رود، در نتیجه اولین چیزی که در طراحی باید در نظر داشته باشید طراحی بصری است. در طراحی بصری باید از تصاویر و رنگ‌بندی مناسبی استفاده کنید که از نظر کاربر زیبا باشد و مورد رضایت او قرار بگیرد. هدف اصلی طراحی بصری ایجاد تعادل بین زیبایی‌شناسی و عملگرایی یک محصول است تا کاربران بتوانند به راحتی با محصول یا وب‌سایت ارتباط تعاملی پیدا کنند.

#2. تایپوگرافی

تایپوگرافی شامل تمام متن‌ها و فونت‌هایی است که در طراحی محصول خود به کار می‌برید، از آنجایی که شما از طریق این متن‌ها پیغام خود را به کاربران انتقال می‌دهید باید به آن‌ها توجه زیادی داشته باشید.

• انتخاب فونت: انتخاب فونت مناسب برای متن‌ها و عنوان‌ها به خوانایی و جذابیت محتوا کمک می‌کند. فونت‌ها باید با سبک و نوع محتوای وب‌سایت هماهنگ باشند.

• اندازه و فاصله: اندازه و فاصله بین حروف، کلمات و خطوط نیز بر خوانایی متن تأثیر می‌گذارد.و باعث می‌شود متن‌ها به راحتی قابل خواندن باشند.

#3. رنگ‌بندی

رنگ‌ها برای جلب توجه کاربران، ایجاد تمایز بین عناصر و ایجاد هارمونی بصری در رابط کاربری استفاده می‌شوند. در انتخاب رنگ‌بندی مورد استفاده در طراحی محصول خود باید تمام نکات مربوط به آن را رعایت کنید، به طور مثال باید از رنگ‌هایی استفاده کنید که به موضوع محصول شما ربط داشته باشد و حس خوبی به کاربر بدهد، علاوه بر این باید به این نکته توجه داشته باشید که نباید در طراحی رنگ‌های زیادی را به کار ببرید، معمولا در طراحی از دو رنگ Primary (اولیه) و Secondary (ثانویه) استفاده می‌شود.

• رنگ‌های اصلی و فرعی: انتخاب رنگ‌های مناسب برای عناصر مختلف، هم به جذابیت بصری کمک می‌کند و هم برند وب‌سایت را تقویت می‌کند. رنگ‌ها باید با هم هماهنگ باشند و تجربه کاربری را بهبود بخشند.

• کنتراست و خوانایی: استفاده از کنتراست مناسب بین رنگ‌ها به خوانایی متن‌ها و قابل مشاهده بودن عناصر کمک می‌کند. رنگ‌ها باید به گونه‌ای انتخاب شوند که تمام کاربران بتوانند به راحتی محتوا را مشاهده کنند. استفاده از رنگ‌های متضاد برای افزایش خوانایی و تمایز عناصر مهم است.

#4. طراحی گرافیک و آیکون ها

طراحی گرافیک یعنی ترکیب تمامی المان‌هایی که در طراحی آن‌ها را به کار گرفته‌اید به‌گونه‌ای باشد که ظاهر زیبایی به محصول شما دهد و کاربر از دیدن آن احساس رضایت داشته باشد.

• آیکون‌های کاربردی: آیکون‌ها نقش مهمی در ساده‌سازی تعاملات کاربر با وب‌سایت دارند. استفاده از آیکون‌های شناخته شده و قابل فهم، به کاربران کمک می‌کند تا به راحتی وظایف خود را انجام دهند.

• تصاویر و گرافیک‌ها: تصاویر و گرافیک‌ها (شامل رنگ‌ها، فونت‌ها، تصاویر و آیکون‌هایی که در رابط کاربری استفاده می‌شوند)به جذابیت بصری و ارائه اطلاعات کمک می‌کنند. استفاده از تصاویر با کیفیت و گرافیک‌های مناسب، تجربه کاربری را بهبود می‌بخشد.

#5. چیدمان (Layout)

چیدمان شامل نحوه قرارگیری عناصر مختلف در صفحه مانند متون، تصاویر، دکمه‌ها و منوها است. یک چیدمان خوب به کاربران کمک می‌کند تا به راحتی به اطلاعات مورد نیاز خود دسترسی پیدا کنند.

استفاده از شبکه‌بندی یا (Grid)برای ایجاد ساختار منظم و هماهنگ در طراحی صفحه، به طراحان کمک می‌کند تا عناصر را به درستی مرتب کرده و فضای مناسبی برای هر عنصر فراهم کنند.

#مهم‌ترین عناصر رابط کاربری

#1. ناوبری (Navigation)

ناوربری وب‌سایت یا همان Navigation در واقع نقشه‌ی راهنمای وب‌سایت شناخته می‌شود که نقشه راه را به کاربر نشان می‌دهد و اجازه می‌دهد کاربر به راحتی به تمام بخش‌های وب‌سایت دسترسی پیدا کند، در واقع Navigation همان اجزای مختلف رابط کاربری هستند که به کاربران نقشه وب‌سایت را نشان می‌دهند. ناوبری وب‌سایت شامل منوها، نوارهای پیمایش و لینک‌ها است که به کاربران کمک می‌کند به بخش‌های مختلف وب‌سایت یا برنامه دسترسی پیدا کنند.

ویژگی‌ها: ناوبری باید ساده، منطقی و قابل دسترس باشد. استفاده از منوهای واضح و سلسله‌مراتبی، کاربران را در یافتن اطلاعات مورد نیاز یاری می‌دهد.

#2. دکمه‌ها (Buttons)

دکمه‌ها از اصلی‌ترین عناصر تعاملی در رابط کاربری هستند که به کاربران اجازه می‌دهند اقداماتی مانند ارسال فرم، شروع فرآیند یا ناوبری به صفحات مختلف را انجام دهند. بعضی دکمه‌ها برای محصول حیاتی هستند و به دوام و پیشرفت آن کمک می‌کنند، برای مثال دکمه‌های خرید و ثبت نام از دکمه‌هایی هستند که برای محصول بسیار حیاتی هستند پس باید به طراحی آن‌ها توجه زیادی داشته باشید و آن‌ها را به‌گونه‌ای طراحی کنید که کاربر برای کلیک کردن روی این دکمه‌ها ترغیب شود.

ویژگی‌ها: طراحی دکمه‌ها باید به گونه‌ای باشد که به راحتی قابل تشخیص و قابل کلیک باشند. استفاده از رنگ‌های برجسته، متن واضح و فضای مناسب اطراف دکمه‌ها اهمیت دارد.

#3. پنجره‌ها (Tabs)

تب‌ها از آنجایی که اطلاعات اضافی را در خود جای می‌دهند و از شلوغ شدن صفحه جلوگیری می‌کنند از عناصر مهم در رابط کاربری شناخته می‌شوند، هنگامی که اطلاعات مورد نظرتان زیاد بود و حذف این اطلاعات ممکن نبود می‌توانید از تب‌ها برای نمایش این اطلاعات استفاده کنید تا صفحه شما شلوغ و بهم ریخته نشود و در عین حال اطلاعات مورد نظر را هم به کار گرفته باشید.

ویژگی‌ها:

• واضح و قابل فهم بودن عنوان tab یا پنجره‌ها.

• نشانگر فعال بودن پنجره به این صورت که tab فعال باید به وضوح با استفاده از رنگ‌های متفاوت، اندازه‌های بزرگ‌تر یا هایلایت‌هامشخص باشد تا کاربران بدانند که در کدام بخش از محتوا قرار دارند.

• دسترسی آسان به tabs، به طور مثال معمولاً در بالای صفحه یا در نزدیکی بالای محتوا، قرارگیری در نقاط استاندارد و قابل پیش‌بینی.

• واکنش‌گرا (Responsive) بودن پنجره‌ها به گونه‌ای که در دستگاه‌های مختلف با اندازه‌های صفحه نمایش متفاوت به درستی نمایش داده شوند.

• استفاده از انیمیشن‌های ملایم هنگام جابه‌جایی بین تب‌ها می‌تواند تجربه کاربری را بهبود بخشد. یادتان باشد که انیمیشن‌ها باید سریع و ملایم باشند تا باعث کاهش کارایی نشوند.

• قابلیت تنظیم اولویت و ترتیب تب‌ها به طوری که کاربران بتوانند ترتیب پنجره ها را تغییر دهند و اولویت‌بندی کنند. مانند امکان کشیدن و رها کردن (drag and drop) برای تغییر ترتیب.

• تعداد مناسب پنجره‌ها باید محدود و منطقی باشد تا از ازدحام و پیچیدگی جلوگیری شود. در صورت نیاز به tabهای بیشتر، استفاده از tabهای اسکرولی یا ایجاد یک گروه‌بندی مناسب توصیه می‌گردد.

• پنجره ها(tabs) باید به خوبی با سایر عناصر رابط کاربری با استفاده از سبک‌های طراحی هماهنگ و سازگار با برند هماهنگ باشند، مانند نوارهای ناوبری، منوها و دکمه‌ها.

• نشانه‌گذاری تب‌های غیرفعال، tabهای غیرفعال نیز باید به وضوح مشخص باشند که محتوای مربوط به آن‌ها در دسترس است اما فعال نیستند. می‌توانید از رنگ‌های ملایم‌تر یا شفافیت کمتر برای تب‌های غیرفعال استفاده نمایید.

• tab ها باید با اصول دسترسی‌پذیری سازگار باشند تا همه کاربران، از جمله کاربران با نیازهای خاص، بتوانند به راحتی از آن‌ها استفاده کنند. استفاده از ARIA roles و ویژگی‌ها تست دسترسی‌پذیری با ابزارهای مختلف.

#4. فرم‌ها (Forms)

فرم‌ها برای جمع‌آوری اطلاعات از کاربران استفاده می‌شوند و شامل فیلدهای متنی، چک‌باکس‌ها، رادیو باتن‌ها و دکمه‌های ارسال هستند.

ویژگی‌ها: فرم‌ها باید ساده و کاربرپسند باشند. استفاده از برچسب‌های مناسب، فیلدهای قابل فهم و پیام‌های خطای واضح به کاربران کمک می‌کند تا به راحتی فرم‌ها را پر کنند.

#5. اعلان‌ها و پیام‌ها (Notifications and Messages)

اعلان‌ها و پیام‌ها برای اطلاع‌رسانی به کاربران در مورد رویدادها، خطاها یا موفقیت‌ها استفاده می‌شوند.

ویژگی‌ها: پیام‌ها باید واضح و کوتاه باشند. استفاده از رنگ‌ها و آیکون‌های مناسب برای جلب توجه کاربران و ارائه بازخورد مفید اهمیت دارد.

#6. فضای سفید (Whitespace)

فضای سفید به فضاهای خالی بین عناصر مختلف در صفحه گفته می‌شود که به ایجاد تمایز و خوانایی کمک می‌کند.

ویژگی‌ها: استفاده مناسب از فضای سفید باعث می‌شود تا عناصر مختلف بهتر دیده شوند و کاربران بتوانند به راحتی اطلاعات را پردازش کنند.

#ابزارها و منابع برای یادگیری UI

یادگیری طراحی رابط کاربری (UI) نیازمند استفاده از ابزارها و منابع مناسب است. این منابع می‌توانند شامل دوره‌های آموزشی آنلاین، کتاب‌ها، مقالات، نرم‌افزارهای طراحی و انجمن‌های تخصصی باشند. در این بخش به معرفی برخی از بهترین ابزارها و منابع برای یادگیری طراحی UI می‌پردازیم.

#دوره‌های آموزشی آنلاین معروف خارجی

#1. Coursera

#2. Udemy

دوره‌های پیشنهادی:

• UI/UX Design Bootcamp

• The Complete App Design Course

#3. Interaction Design Foundation )IDF)

دوره‌های پیشنهادی:

• Become a UX Designer from Scratch

• User Interface Design

#4. LinkedIn Learning

دوره‌های پیشنهادی:

• UI Design Principles

• Sketch for UX Design

#کتاب‌های معروف برای یادگیری UI

#1. "Don’t Make Me Think" اثر Steve Krug

یکی از بهترین کتاب‌ها در زمینه طراحی رابط کاربری که به اصول ساده و کاربرپسند طراحی می‌پردازد.

#2. "The Design of Everyday Things" اثر Don Norman

کتابی کلاسیک که اصول طراحی تعاملی و تجربه کاربری را بررسی می‌کند.

#3. "About Face: The Essentials of Interaction Design" اثر Alan Cooper

کتابی جامع در زمینه طراحی رابط کاربری و تعاملات کاربری.

#4. "Refactoring UI" اثر Adam Wathan و Steve Schoger

راهنمای عملی برای بهبود طراحی رابط کاربری با استفاده از نکات کاربردی و مثال‌های واقعی.

#نرم‌افزارها و ابزارهای طراحی تخصصی

#1. Sketch

نرم‌افزار طراحی محبوب برای macOS که برای طراحی رابط کاربری و نمونه‌سازی سریع استفاده می‌شود.

#2. Adobe XD

ابزار طراحی و نمونه‌سازی که امکان همکاری تیمی و ایجاد طرح‌های تعاملی را فراهم می‌کند.

#3. Figma

ابزار طراحی مبتنی بر وب که امکان همکاری همزمان چندین کاربر را دارد و برای طراحی رابط کاربری و نمونه‌سازی استفاده می‌شود. این ابزار با آپدیت‌های متنوع و جذاب گزینه‌ای مناسب برای پیاده‌سازی و Product Presentation برای طراحان به حساب می‌آید.

#4. InVision

ابزار نمونه‌سازی و همکاری که به تیم‌ها اجازه می‌دهد تا طرح‌ها را به صورت تعاملی ایجاد و بررسی کنند.

#5. Axure RP

ابزار نمونه‌سازی پیشرفته برای ایجاد پروتوتایپ‌های پیچیده و تعاملات کاربری.

#منابع آنلاین و انجمن‌ها

• Dribbble

• Behance

• Awwwards

• Medium - UX Design Blog

• Smashing Magazine

• UI Design Daily

• Google Material Design

#پادکست‌ها

• "UI Breakfast"

• "Design Better"

• "The Hacking UI"

با استفاده از این ابزارها و منابع، می‌توانید دانش و مهارت‌های خود را در زمینه طراحی رابط کاربری افزایش دهید. انتخاب منابع مناسب و استفاده مستمر از آن‌ها به شما کمک می‌کند تا به یک طراح رابط کاربری حرفه‌ای تبدیل شوید. توجه به جزئیات، مطالعه مستمر و تمرین عملی با پشتکار از کلیدهای موفقیت در این حوزه است.

#نتیجه‌گیری

در طراحی رابط کاربری زیبایی خیلی مهم است و باید در کنار زیبایی بصری تمامی استانداردهای طراحی را رعایت کنید تا کاربر هنگام استفاده از محصول شما احساس رضایت داشته باشد، پس باید توجه داشته باشید که کاربران بعد از اینکه جذب طراحی زیبای محصول شما شدند نیاز دارند هنگام کار با محصول یا وب‌سایت راحت باشند و انرژی زیادی از آن‌ها گرفته نشود.