تجربه کاربری یا UX چیست؟ همه چیز در مورد تجربه کاربری

در طراحی محصول دو بخش رابط کاربری و تجربه کاربری وجود دارد که با رعایت تمام استانداردهای این دو بخش می‌توانید محصولی با طراحی عالی داشته باشید، یعنی اگر شما طراحی رابط کاربری خوبی داشته باشید اما به تجربه کاربری اهمیت ندهید طراحی خوبی نخواهید داشت زیرا این دو کاملا به هم مرتبط هستند. در مقاله‌ی قبلی راجع به رابط کاربری توضیحاتی ارائه دادیم و قصد داریم در این مقاله به توضیح تجربه کاربری بپردازیم پس با غرفه‌چی همراه باشید.

#تجربه کاربری چیست؟

تجربه کاربری یا UX که مخفف عبارت User Experience است، به حس رضایت و راحتی کاربر هنگام استفاده از محصول یا وب‌سایت شما گفته می‌شود، هنگامی که کاربر وارد وب‌سایت می‌شود باید به راحتی به تمامی اجزا و بخش‌های وب‌سایت دسترسی داشته باشد و برای پیدا کردن بخش مورد نظر خود نیاز نباشد وقت زیادی تلف کند، کاربران نیاز دارند تمام بخش‌ها را در دسترس داشته باشند و به راحتی در وب‌‌سایت شما وقت بگذرانند و معمولا وب‌سایتی را انتخاب می‌کنند که علاوه بر طراحی زیبا دسترس‌پذیری خوبی هم داشته باشد پس هنگام طراحی وب‌سایت یا محصول خود باید راحتی کاربر را در نظر بگیرید.

تجربه کاربری شامل تمام جنبه‌های تعامل کاربران با یک وب‌سایت، از جمله طراحی بصری، قابلیت استفاده، کارایی و رضایت کاربران است. به طور خلاصه، تجربه کاربری به چگونگی احساس و واکنش کاربران نسبت به وب‌سایت شما می‌پردازد. هدف اصلی تجربه کاربری، بهبود رضایت کاربران از طریق افزایش کارایی و دسترسی به وب‌سایت است.

#مزایای طراحی تجربه کاربری

• افزایش کاربران

• پیشرفت در رتبه سئو

• افزایش فروش

• کسب رضایت کاربران

#دلایل اهمیت تجربه کاربری

#1. افزایش رضایت کاربران

وقتی کاربران با یک وب‌سایت مواجه می‌شوند که استفاده از آن آسان و لذت‌بخش است، تجربه بهتری خواهند داشت و احتمالاً بیشتر به آن باز خواهند گشت. طراحی ساده و دسترسی آسان به اطلاعات مورد نیاز کاربران باعث افزایش رضایت آن‌ها و ایجاد ارتباط مثبت با برند شما می‌شود. یک تجربه کاربری خوب می‌تواند کاربران را به بازگشت دوباره به وب‌سایت شما و انجام اقدامات مورد نظر شما مانند خرید محصولات یا خدمات ترغیب کند.

# 2. بهبود نرخ تبدیل

تجربه کاربری خوب می‌تواند مستقیماً به بهبود نرخ تبدیل منجر شود. وقتی کاربران به راحتی می‌توانند در وب‌سایت شما به آنچه می‌خواهند دسترسی پیدا کنند، احتمالاً اقدام به خرید یا ثبت‌نام در خدمات شما خواهند کرد. بهینه‌سازی مسیرهای کاربر و ساده‌سازی فرایندهای کلیدی می‌تواند تاثیر قابل توجهی بر درآمد وب‌سایت داشته باشد.

#3. کاهش نرخ پرش

وب‌سایت‌هایی که تجربه کاربری ضعیفی دارند، معمولاً با نرخ پرش بالایی مواجه هستند. این به معنای ترک سریع وب‌سایت توسط کاربران بدون انجام هیچ‌گونه تعامل مفید است. با بهبود تجربه کاربری، می‌توانید کاربران را بیشتر در وب‌سایت نگه دارید و فرصت‌های بیشتری برای تبدیل آن‌ها به مشتریان وفادار ایجاد کنید.

#4. افزایش تعامل و مشارکت کاربران

وب‌سایت‌هایی که UX خوبی ارائه می‌دهند، کاربران را به تعامل و مشارکت بیشتر ترغیب می‌کنند. که می‌تواند شامل نظرات، به اشتراک‌گذاری محتوا در شبکه‌های اجتماعی و یا ثبت‌نام در خبرنامه‌ها باشد. افزایش تعامل کاربران نه تنها به بهبود رتبه سایت در موتورهای جستجو کمک می‌کند بلکه باعث ایجاد جامعه‌ای فعال و پویا در اطراف برند شما می‌شود.

#5. ایجاد تمایز در بازار رقابتی

در بازار رقابتی امروز، داشتن یک تجربه کاربری برتر می‌تواند شما را از رقبا متمایز کند. بسیاری از کسب‌وکارها به اهمیت UX پی برده‌اند و سرمایه‌گذاری زیادی در این زمینه انجام می‌دهند.

#تاثیر طراحی تجربه کاربری بر سئو وب‌سایت

یکی از فعالیت‌هایی که روی سئو وب‌سایت تاثیر می‌گذارد مدت زمانی است که کاربر در وب‌سایت سپری می‌کند، اگر کاربران سریعا وب‌سایت شما را ترک کنند گوگل وب‌سایت شما را یک وب‌سایت غیرکاربردی شناسایی می‌کند و نه تنها رتبه وب‌سایت شما را افزایش نمی‌دهد بلکه ممکن است این رتبه را کاهش دهد، پس باید در نظر داشته باشید که با طراحی تجربه کاربری خود کاربران را وادار کنید زمان بیشتری را در وب‌سایت شما سپری کنند تا بتوانید به صفحات اول گوگل انتقال پیدا کنید.

#یک طراحی تجربه کاربری خوب چه ویژگی‌هایی دارد؟

#1. دسترسی‌پذیری (Accessibility)

همانطور که گفتیم قابل دسترس بودن تمامی بخش‌های وب‌سایت از مهم‌ترین نکاتی است که در طراحی باید در نظر داشته باشید، باید تمام اجزای وب‌سایت را به‌گونه‌ای طراحی کنید که کاربر به راحتی به آن‌ها دسترسی داشته باشد و از آن‌ها استفاده کند. یک طراحی خوب باید برای همه کاربران، از جمله افراد با ناتوانی‌های جسمی و ذهنی، قابل دسترسی باشد. این شامل استفاده از رنگ‌های متضاد برای کاربران با مشکلات بینایی، استفاده از متن‌های جایگزین برای تصاویر و ناوبری قابل استفاده با کیبورد است.

#2. قابل استفاده (Useable)

اگر محصول یا وب‌سایت شما طراحی خوبی داشته باشد اما کاربر به راحتی نتواند از آن استفاده کند و نیاز‌های خود را برطرف کند بی فایده است و شما فقط وقت خود را تلف کرده‌اید، باید در طراحی وب‌سایت این نکته را در نظر داشته باشید که محصول شما برای کاربر قابل استفاده باشد و احساس رضایت او را برانگیخته کند.

#3. مطلوب (Desirable)

اگر کاربر هنگام استفاده از محصول و وب‌سایت شما احساس خوبی نداشته باشد به این معنی است که طراحی شما استاندارد‌های لازم را ندارد و باعث رضایت کاربر نشده است، باید وب‌سایت خود را به‌گونه‌ای طراحی کنید که استفاده از آن برای کاربر لذت بخش باشد.

#4. کاربرمحوری (User-Centered)

طراحی باید بر اساس نیازها، رفتارها و انتظارات کاربران انجام شود. این به معنای شناخت دقیق کاربران، تحقیق درباره آنها و درک عمیق از اهداف و مشکلات آنهاست.

#5. سادگی و شفافیت (Simplicity and Clarity)

رابط کاربری باید ساده و بدون پیچیدگی باشد. کاربران باید بتوانند به راحتی و بدون سردرگمی به اهداف خود دست یابند. استفاده از زبان ساده و قابل فهم و طراحی بصری شفاف و منظم بسیار مهم است.

کاربران باید بتوانند به راحتی به صفحات مختلف وب‌سایت دسترسی و مسیر خود را به سرعت پیدا کنند. منوهای واضح، لینک‌های قابل مشاهده و مسیرهای کاربری ساده از اجزای ضروری هستند.

#6. سرعت بارگذاری بالا (Fast Loading Speed)

صفحاتی که به سرعت بارگذاری می‌شوند، کاربران را بیشتر راضی و در سایت نگه می‌دارند. استفاده از تکنیک‌های بهینه‌سازی سرعت مانند فشرده‌سازی تصاویر و استفاده از CDN می‌تواند کمک کننده باشند.

#7. محتوای ارزشمند (Valuable Content)

محتوای ارائه شده در وب‌سایت باید با ارزش و مرتبط با نیازهای کاربران باشد. محتوای خوب می‌تواند اطلاعات مفید و کاربردی ارائه دهد و کاربران را به تعامل بیشتر با وب‌سایت ترغیب کند.

#8. شخصی‌سازی (Personalization)و بهبود مستمر

ارائه تجربیات شخصی‌سازی شده می‌تواند به بهبود تعامل کاربران با وب‌سایت کمک کند. با استفاده از داده‌های کاربران و تحلیل رفتار آن‌ها، می‌توان محتوای مناسب و پیشنهادات مرتبط را به آن‌ها ارائه داد.

همچنین تجربه کاربری باید به طور مداوم مورد ارزیابی و بهبود قرار گیرد. انجام تست‌های کاربری، جمع‌آوری بازخورد و تحلیل داده‌ها می‌تواند به شناسایی نقاط ضعف و فرصت‌های بهبود کمک کند.

#نقشه راه تجربه کاربری (UX Roadmap)

نقشه راه تجربه کاربری (UX Roadmap) یک برنامه استراتژیک و جامع برای هدایت فعالیت‌ها و پروژه‌های UX در یک سازمان است. این نقشه راه شامل مراحل مختلفی از تحقیق و طراحی تا تست و بهبود مستمر است. در ادامه، به بیان خلاصه ایی از مراحل کلیدی یک نقشه راه تجربه کاربری می‌پردازیم:

#1. تعریف اهداف و استراتژی

#1.1. شناسایی اهداف کسب‌وکار

در این مرحله، اهداف کلان کسب‌وکار و پروژه‌های UX را شناسایی کنید. اهداف می‌توانند شامل افزایش نرخ تبدیل، بهبود رضایت مشتری، یا کاهش نرخ پرش باشند.

#2.1. تعریف شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPIs)

مشخص کنید که چگونه موفقیت در پروژه‌های UX را اندازه‌گیری خواهید کرد. این شاخص‌ها باید مرتبط با اهداف کسب‌وکار باشند و بتوانند عملکرد را به صورت کمی ارزیابی کنند.

#2. تحقیق و شناخت کاربران

#1.2. تحقیق کاربران (User Research)

تحقیقات کاربری شامل مصاحبه‌ها، نظرسنجی‌ها، تحلیل رفتار کاربران، و مطالعه رقبا است. هدف این تحقیقات، درک عمیق از نیازها، اهداف، و مشکلات کاربران است.

#2.2. ایجاد پرسونا (Personas)

بر اساس داده‌های جمع‌آوری شده از تحقیقات، پرسوناهایی ایجاد کنید که نماینده گروه‌های مختلف کاربران شما هستند. این پرسوناها به شما کمک می‌کنند تا طراحی خود را با نیازها و رفتارهای واقعی کاربران همسو کنید.

#3. تحلیل و تعریف نیازمندی‌ها

#1.3. تحلیل سناریوها و مسیرهای کاربر (User Scenarios and User Journey Map)

سناریوها و مسیرهای کاربر( User Flow) را ترسیم کنید تا نقاط تماس و تجربیات مختلف کاربران را شناسایی و بهبود بخشید.

#2.3. تهیه مستندات نیازمندی‌ها و همدلی با کاربر

نیازمندی‌های عملکردی و غیرعملکردی را مستند کنید. این مستندات باید مشخص کنند که چه ویژگی‌ها و قابلیت‌هایی در طراحی نهایی باید وجود داشته باشد.

#4. طراحی و نمونه‌سازی

#1.4. طراحی وایرفریم‌ها (Wireframes)

وایرفریم‌ها طرح‌های ساده و اولیه از صفحات وب‌سایت یا برنامه هستند که ساختار کلی و نحوه چینش عناصر را نشان می‌دهند.

#2.4. نمونه‌سازی تعاملی (Interactive Prototyping)

ایجاد نمونه‌های تعاملی که امکان تست و ارزیابی تجربه کاربری را فراهم می‌کند. این نمونه‌ها باید قابلیت تعامل داشته باشند تا کاربران بتوانند آنها را آزمایش کنند.

#5. تست و ارزیابی

#1.5. تست کاربری (User Testing)

تست‌های کاربری را با استفاده از نمونه‌های تعاملی انجام دهید تا مشکلات و نقاط ضعف طراحی را شناسایی کنید. این تست‌ها می‌توانند شامل تست‌های استفاده‌پذیری، تست A/B، و تست‌های دسترسی‌پذیری باشند.

#2.5. تحلیل نتایج تست

نتایج تست‌های کاربری را تحلیل کنید و از آن‌ها برای بهبود طراحی استفاده کنید. بازخورد کاربران و داده‌های جمع‌آوری شده می‌توانند به شناسایی مشکلات و ارائه راه‌حل‌های مناسب کمک کنند.

#6. پیاده‌سازی و توسعه

#1.6. همکاری با تیم Developer

طراحی‌های نهایی را به تیم توسعه یا دولوپر منتقل کنید و با آنها همکاری کنید تا اطمینان حاصل شود که طراحی‌ها به درستی پیاده‌سازی می‌شوند.

#2.6. تست و تضمین کیفیت (QA)

پس از پیاده‌سازی، تست‌های جامع تضمین کیفیت (QA) را انجام دهید تا اطمینان حاصل کنید که تمامی ویژگی‌ها به درستی کار می‌کنند و هیچ اشکالی وجود ندارد.

#7. راه‌اندازی و بازخورد

#1.7. راه‌اندازی محصول

محصول نهایی را راه‌اندازی کنید و آن را در دسترس کاربران قرار دهید.

#2.7. جمع‌آوری بازخورد کاربران

پس از راه‌اندازی، بازخورد کاربران را جمع‌آوری کنید و از آن‌ها برای بهبود مستمر تجربه کاربری استفاده کنید.

#3.7. برنامه‌ریزی برای آینده

بر اساس نتایج و تجربیات به دست آمده، نقشه راه تجربه کاربری محصول خود را به‌روزرسانی کنید و برای آینده برنامه‌ریزی نمایید.

نقشه راه تجربه کاربری یک ابزار حیاتی برای هدایت و مدیریت فرآیندهای UX در سازمان است. با استفاده از این نقشه راه، می‌توانید به طور سیستماتیک و هدفمند به بهبود تجربه کاربری محصولات و خدمات خود بپردازید. توجه به هر یک از مراحل این نقشه راه، از تحقیق و شناخت کاربران تا بهبود مستمر، به شما کمک می‌کند تا یک تجربه کاربری برجسته و کارآمد ایجاد کنید.

#برای طراحی تجربه کاربری باید به چه نکاتی توجه داشت؟

اولین نکته‌ای که در طراحی تجربه کاربری باید به آن توجه داشته باشید و آن را رعایت کنید این است که شما محصول را برای ربات‌ها طراحی نمی‌کنید بلکه برای انسان‌ها طراحی می‌کنید پس باید با توجه به آن طراحی را شروع کنید.

برای اینکه بتوانید در طراحی تجربه کاربری موفق باشید باید نیاز کاربران خود را بشناسید و سعی کنید در مسیر رفع این نیاز‌ها قدم بردارید، اگر طراحی شما نیاز کاربران را رفع نکند و کاربران از آن رضایت نداشته باشند محصول شما موفق نمی‌شود و نمی‌توانید کاربران زیادی داشته باشید.

بعد از اینکه نیاز کاربران را پیدا کردید الان باید سعی کنید به طور حرفه‌ای المان‌هایی را در طراحی به کار ببرید که به کاربران در رفع نیازهایشان کمک کنند، استفاده‌ی درست از این المان‌ها یکی از نکاتی است که هنگام طراحی حتما باید به آن‌ها توجه داشته باشید.

هنگام طراحی هر بخش باید مرتبا محصول خود را تست کنید و از مطلوب بودن آن اطمینان کامل داشته باشید و بعد به سراغ طراحی بخش‌های دیگر بروید.

#ابزارها و منابع برای یادگیری UX

در ادامه به معرفی برخی از بهترین ابزارها و منابع برای یادگیری UX می‌پردازیم:

#ابزارهای طراحی و نمونه‌سازی (Prototyping Tools)

#1. Sketch:

https://www.sketch.com

#2. Adobe XD

https://www.adobe.com/products/xd.html

#3. Figma

https://www.figma.com

#4. InVision

https://www.invisionapp.com

#5. Axure RP

https://www.axure.com

#منابع آموزشی آنلاین

#1. Coursera

https://www.coursera.org/courses?query=ux%20design

#2. Udemy

https://www.udemy.com

#3. (Interaction Design Foundation (IDF

https://www.interaction-design.org

#کتاب‌های آموزشی

#1. "Lean UX" by Jeff Gothelf and Josh Seiden

https://www.amazon.com/Lean-UX-Designing-Great-Products/dp/1491953608

#وبلاگ‌ها و منابع آنلاین

#1. Smashing Magazine

منبع معتبری برای مقالات، آموزش‌ها و اخبار مرتبط با طراحی وب و UX.

https://www.smashingmagazine.com

#2. Nielsen Norman Group (NNG)

سازمانی پیشرو در زمینه تحقیق و آموزش UX که مقالات و گزارش‌های ارزشمندی ارائه می‌دهد.

https://www.nngroup.com

#3. UX Design.cc

وبلاگ و خبرنامه‌ای که به اشتراک‌گذاری مقالات، منابع و ابزارهای جدید در زمینه UX می‌پردازد.

https://uxdesign.cc

#ابزارهای تست و ارزیابی

#1. UserTesting

پلتفرمی برای انجام تست‌های کاربری و جمع‌آوری بازخوردهای واقعی از کاربران.

https://www.usertesting.com

#2. Hotjar

ابزار تحلیل رفتار کاربران که نقشه‌های حرارتی (heatmaps) و ضبط جلسات کاربری را ارائه می‌دهد.

https://www.hotjar.com

#3. Google Analytics

ابزار تحلیل وب که داده‌های جامع و دقیقی درباره رفتار کاربران ارائه می‌دهد.

https://analytics.google.com/analytics/web

استفاده از این ابزارها و منابع می‌تواند به شما در یادگیری و بهبود مهارت‌های طراحی تجربه کاربری کمک کند. ترکیب منابع آموزشی آنلاین، کتاب‌ها، ابزارهای طراحی و تست و مشارکت در انجمن‌ها و شبکه‌های اجتماعی می‌تواند یک رویکرد جامع برای یادگیری UX ایجاد کند.

#کلام آخر

داشتن یک وب‌سایت با UX مناسب مزایای فراوانی دارد که به موفقیت و رشد کسب‌وکار شما کمک می‌کند. افزایش رضایت و وفاداری کاربران، بهبود نرخ تبدیل، کاهش هزینه‌های پشتیبانی، افزایش تعامل کاربران، بهبود جایگاه در موتورهای جستجو و ایجاد مزیت رقابتی از جمله این مزایا هستند. بنابراین، سرمایه‌گذاری در تجربه کاربری و بهبود مستمر آن یک گام حیاتی برای موفقیت در دنیای دیجیتال امروز است. پس اهمیت تجربه کاربری را دست کم نگیرید و همواره در جهت بهبود آن تلاش کنید.

تنها زیبایی بصری وب‌سایت نیست که باعث رضایت کاربر می‌شود ، برای اینکه بتوانید کاربران زیادی جذب کنید باید تمامی نکات گفته شده را در کنار هم رعایت نماید، در واقع این نکات به هم مربوط هستند و با رعایت بعضی از آن‌ها به نتیجه‌ای نخواهید رسید پس سعی کنید بهترین نسخه( Version) طراحی خود را به کاربر ارائه دهید.