آشنایی با بخش‌های مهم بوم مدل کسب‌وکار + بررسی اهمیت و مزایا
زمان مطالعه: ۸ دقیقه
- بوم مدل کسب‌وکار چیست؟
- بخش‌های مختلف بوم مدل کسب‌وکار
- 1. بخش مشتریان (Customer)
- 2. بخش ارتباط با مشتریان (Customer Relationships)
- 3. بخش کانال‌های ارتباطی با مشتریان (Channels)
- 4. بخش ارزش‌های پیشنهادی مشتری (Customer Value Proposition)
- 5. بخش فعالیت‌های اصلی و کلیدی کسب‌وکار (Key Activities)
- 6. بخش منابع کلیدی مورد نیاز کسب‌وکار (Key Resources)
- 7. بخش جریان درآمدی کسب‌وکار (Revenue Streams)
- 8. بخش ساختار هزینه‌های کسب‌وکار (Cost Structure)
- 9. بخش شرکای کلیدی کسب‌وکار (Key Partners)
- اهمیت بوم مدل کسب‌وکار
- 1. نگاه دقیق به کسب‌وکار
- 2. ارائه‌ی دقیق‌تر کسب‌وکار
- 3. کاهش ریسک‌ها در راه‌اندازی کسب‌وکار
- 4. پاسخ به تمام سوالات در مورد کسب‌وکار
- نکته پایانی: بوم مدل کسب‌وکار نقشه‌ای برای توسعه کسب‌وکار
برای راه‌اندازی و شروع یک کسب‌وکار به استراتژی‌ها و برنامه‌ریزی‌های زیادی نیاز داریم. در واقع اگر به راه‌اندازی یک کسب‌وکار و استارتاپ فکر می‌کنیم باید به تمام جوانب آن توجه داشته باشیم. چشم پوشی از بخش‌های مختلف کسب‌وکار می‌تواند در ادامه برای ما چالش برانگیز باشد و ضرر و زیان زیادی در پی داشته باشد. بنابراین ما قبل از راه‌اندازی کسب‌وکارمان باید به جزئیات توجه داشته باشیم. در نظر گرفتن تمام جزئیات به یک برنامه‌ی دقیق نیاز دارد. بوم مدل کسب‌وکار نقشه‌ای است که ما برای شروع کسب‌وکار خود نیاز داریم. در ادامه قصد داریم بوم مدل کسب‌وکار و بخش‌های مختلف آن را بررسی کنیم. تا انتهای این مقاله با تیم غرفه‌چی همراه باشید.
#بوم مدل کسب‌وکار چیست؟
بوم مدل کسب‌وکار یا Business Model Canvas که به اختصار به آن BMC می‌گویند، نقشه‌ی راه کسب‌وکارها است. مدیران کسب‌وکار قبل از راه‌اندازی کسب‌وکار خود باید به تمام جوانب آن فکر کرده و جزئیات را در نظر داشته باشند. بوم مدل کسب‌وکار طرحی است که تمام جزئیات کسب‌وکار را شامل می‌شود. بوم مدل کسب‌وکار به کسب‌وکارها کمک می‌کند به سود برسند. صاحبان کسب‌وکار با رسم بوم مدل کسب‌وکار پی می‌برند که مشتریان کسب‌وکارشان چه کسانی هستند. همچنین بوم کسب‌وکار جزئیاتی مثل مسائل مالی و ارزش‌های کسب‌وکار را مشخص می‌کند.
به طور کلی می‌توانید با طراحی بوم کسب‌وکار میزان سود خود را افزایش دهید و خدمات بهتری به مشتریان خود ارائه دهید. بوم کسب‌وکار تمام جزئیات بخش‌های مختلف کسب‌وکار شما را در یک صفحه در بر می‌گیرد. بوم مدل کسب‌وکار 9 بخش از کسب‌وکار را در بر می‌گیرد و به مدیریت و ارزیابی بهتر این بخش‌ها کمک می‌کند.
#بخش‌های مختلف بوم مدل کسب‌وکار
بوم کسب‌کار از 9 بخش تشکیل شده است که تمام جزئیات کسب‌وکار را در بر می‌گیرند.
#1. بخش مشتریان (Customer)
در این بخش باید تمامی مشتریان کسب‌وکار خود را دسته‌بندی کنید و پرسونای مشتری خود را طراحی کنید. ابتدا باید اطلاعات مشتریان خود را به دست بیاورید و بر اساس ویژگی‌های مختلف آن‌ها را دسته‌بندی کنید. این کار به شما کمک می‌کند راحت‌تر مشتریان کسب‌وکار خود را بشناسید. با طراحی پرسونای مشتری به این پی می‌برید که با چه کسانی طرف هستید و راحت‌تر می‌توانید استراتژی‌های خود را طراحی کنید. با این کار به نیازهای کاربران و مشتریان خود پی می‌برید و بهتر می‌توانید نیازهای آن‌ها را برطرف کنید.
#2. بخش ارتباط با مشتریان (Customer Relationships)
در این بخش شما با توجه به نوع مشتری خود سعی می‌کنید با آن‌ها ارتباط برقرار کنید. نوع ارتباط شما با مشتریان به نوع مشتریان شما بستگی دارد که این مورد در بخش قبلی مشخص می‌شود. با شناخت مشتریان و طراحی پرسونای مشتریان کسب‌وکارتان می‌توانید نوع ارتباط مناسب و موثر را انتخاب کنید. یعنی شما باید برای ارتباط با مشتریان خود استراتژی‌هایی طراحی کنید که بتوانید ارتباطی موثر با آن‌ها داشته باشید. در بخش ارتباط با مشتری نحوه جذب مشتریان و چگونگی تبدیل آن‌ها به مشتریان بالقوه کسب‌وکار مشخص می‌شود. از این رو بخش ارتباط با مشتریان یکی از اصلی‌ترین بخش‌های بوم مدل کسب‌وکار به شمار می‌آید و شما باید توجه زیادی به طراحی استراتژی‌های ارتباط با مشتریان خود داشته باشید.
بخش ارتباط با مشتری نیز دارای بخش‌های زیر است:
ارتباط فردی
ارتباط فردی اختصاصی
سلف سرویس
خدمات خودکار
انجمن‌ها
خلق مشترک
#3. بخش کانال‌های ارتباطی با مشتریان (Channels)
در این بخش از بوم مدل کسب‌وکار باید کانال‌های ارتباطی خود با مشتریانتان را مشخص کنید. کانال‌های ارتباطی کسب‌وکارها با مشتریانشان به دو بخش خصوصی و شراکتی تقسیم می‌شوند.
کانال‌های شخصی (Owned Channels): کانال‌های شخصی ارتباط با مشتریان شامل وب‌سایت کسب‌وکار، شبکه‌های اجتماعی و بخش فروش کسب‌وکار می‌شوند.
کانال‌های شراکتی (Partner Channels): به عنوان مثال‌هایی از کانال‌های شراکتی می‌توان به وب‌سایت همکاران، مارکت پلیس‌ها و کانال‌های توزیع عمده و خرده فروشی اشاره کرد.
#4. بخش ارزش‌های پیشنهادی مشتری (Customer Value Proposition)
ارزش‌های پیشنهادی همان کالاها، محصولات و خدمات کسب‌وکار شما هستند که به مشتریان جهت رفع نیازهای آن‌ها ارائه می‌شوند. یعنی شما در این بخش باید نوع کالا، محصولات یا خدمات کسب‌وکارتان را مشخص کنید. در واقع این محصول کسب‌وکار شما است که باعث پیشی گرفتن شما از رقیبانتان می‌شود. در این بخش باید به ارائه‌ی محصولات و خدماتی فکر کنید که از نظر مشتریان خاص هستند و به آن‌ها نیاز دارند. در واقع اگر کالاها و خدماتی که ارائه می‌کنید بتوانند نیازهای مشتریان را برطرف کنند کسب‌وکارتان پیشرفت خوبی خواهد داشت. شما با یک ایده‌ی خلاقانه می‌توانید کالاها و خدمات کسب‌وکارتان را به نحوی ارائه کنید که از رقیبان خود پیشی بگیرید.
#5. بخش فعالیت‌های اصلی و کلیدی کسب‌وکار (Key Activities)
در این بخش باید تمامی فعالیت‌هایی که برای رشد و پیشرفت کسب‌وکار نیاز دارید را در نظر بگیرید. به این فکر کنید که برای اینکه کسب‌وکار موفقی داشته باشید باید چه فعالیت‌هایی انجام دهید. فعالیت‌هایی که انجام می‌دهید مشخص می‌کنند می‌توانید به هدف کسب‌وکار خود برسید یا خیر. بنابراین باید فعالیت‌های خود را آگاهانه مشخص کنید تا شما را به هدف خود برسانند.
فعالیت‌های مهم کسب‌وکارها عبارت‌اند از:
توزیع محصولات و ارائه خدمات
کانال‌های توزیع
توسعه کسب‌وکار
تبلیغات و بازاریابی فروش
ارتباط موثر با مشتریان
#6. بخش منابع کلیدی مورد نیاز کسب‌وکار (Key Resources)
در بخش منابع مورد نیاز کسب‌وکار باید به تمام منابعی که برای راه‌اندازی و توسعه کسب‌وکارتان نیاز دارید فکر کنید. با مشخص کردن دقیق این منابع راحت‌تر می‌توانید کسب‌وکارتان را مدیریت کنید. منابع کلیدی مورد نیاز کسب‌وکار شامل منابع مالی، منابع انسانی، منابع فکری و منابع فیزیکی می‌شوند. با در نظر گرفتن این منابع می‌توانید به رشد و توسعه کسب‌وکارتان کمک کنید. شما باید این منابع را آگاهانه انتخاب کنید تا در رشد کسب‌وکار شما موثر باشند.
#7. بخش جریان درآمدی کسب‌وکار (Revenue Streams)
جریان درآمدی کسب‌وکار شما همان روشی است که برای به فروش رساندن محصولات و خدمات خود به کار می‌گیرید. جریان درآمدی شما با توجه به نوع محصول و خدمات شما بستگی دارد. به طور مثال کسب‌وکارهایی که از طریق اجاره محصولات خود کسب درآمد می‌کنند از روش هزینه اجاره استفاده می‌کنند.
روش‌های فروش و انواع جریان درآمدی:
فروش محصولات و خدمات (یعنی واگذاری حق مالکیت محصول به مشتری)
هزینه استفاده (مشتری به اندازه‌ای که از خدمات استفاده کرده است هزینه را پرداخت می‌کند)
هزینه اشتراک (فروش ماهانه، سالانه یا دائم محصول به مشتریان)
هزینه تبلیغات (درآمد از طریق معرفی کسب‌وکارهای دیگر)
اعطای حق امتیاز (کسب درآمد از طریق فروش جواز استفاده از دارایی‌ها)
دستمزد کارگزاری (دریافت هزینه‌ی واسطه‌گری)
هزینه کرایه و اجاره (کسب درآمد از طریق اجاره دادن محصولات)
#8. بخش ساختار هزینه‌های کسب‌وکار (Cost Structure)
در بخش ساختار هزینه‌های کسب‌وکار باید تمامی هزینه‌های لازم برای راه‌اندازی و مدیریت کسب‌وکارتان را یادداشت کنید. سپس برای هر یک از این هزینه‌ها مبلغ احتمالی را در نظر بگیرید. این کار باعث می‌شود بتوانید هزینه‌های خود را مدیریت کنید. با مدیریت درست هزینه‌ها احتمال اینکه با چالش‌های مالی مواجه شوید کاهش پیدا می کند.
#9. بخش شرکای کلیدی کسب‌وکار (Key Partners)
در این بخش باید تمام شرکای کلیدی کسب‌وکارتان را شناسایی و مشخص کنید. منظور از شرکای کلیدی کسب‌وکار کسانی هستند که برای راه‌اندازی و توسعه کسب‌وکارتان به آن‌ها نیاز دارید. به طور مثال سرمایه‌گذاران از شرکای کلیدی کسب‌وکار شما محسوب می‌شوند.
#اهمیت بوم مدل کسب‌وکار
#1. نگاه دقیق به کسب‌وکار
وقتی که شما تصمیم می‌گیرید بوم کسب‌وکار خود را طراحی کنید باید به تمام جزئیات و بخش‌های مختلف کسب‌وکار خود فکر کنید. این کار باعث می‌شود تمام جوانب کسب‌وکار را در نظر بگیرید و برای مشکلات احتمالی کسب‌وکار آماده باشید. وقتی با نگاه دقیق و اطلاعات کافی شروع به کار کنید موفق‌تر خواهید بود و در مدت زمان کمتری به نتیجه‌ی دلخواهتان می‌رسید.
#2. ارائه‌ی دقیق‌تر کسب‌وکار
با طراحی بوم مدل کسب‌وکار می‌توانید کسب‌وکار خود را به راحتی به افراد دیگر ارائه دهید. ارائه‌ی دقیق کسب‌وکار به جذب سرمایه‌گذار کمک می‌کند. یعنی شما می‌توانید با استفاده از بوم مدل کسب‌وکار سرمایه‌گذاران را برای سرمایه‌گذاری در کسب‌وکارتان قانع کنید. می‌دانیم که سرمایه برای کسب‌وکارها بسیار مهم است بنابراین جذب سرمایه باید به خوبی انجام شود.
#3. کاهش ریسک‌ها در راه‌اندازی کسب‌وکار
وقتی برای طراحی بوم کسب‌وکار وقت می‌گذارید و به تمام جوانب آن فکر می‌کنید می‌توانید ریسک‌های کسب‌وکارتان را شناسایی کنید. شناسایی ریسک‌های آینده‌ی کسب‌وکار باعث می‌شود بتوانید از وقوع آن‌ها جلوگیری کنید. با این کار احتمال شکست کسب‌وکار شما کاهش پیدا می‌کند و خطری کسب‌وکار شما را تهدید نخواهد کرد.
#4. پاسخ به تمام سوالات در مورد کسب‌وکار
طراحی بوم کسب‌وکار می‌تواند به تمام سوالات در مورد کسب‌وکار شما پاسخ دهد. پاسخ به سوالاتی مثل اینکه (هدف کسب‌وکار شما چیست؟)، (محصولات شما چه ویژگی‌هایی دارند؟) و (مشتریان شما چه کسانی هستند؟) با طراحی بوم کسب‌وکار آسان‌تر می‌شود.
با نگاهی به این ویژگی‌ها می‌توان به این نتیجه رسید که بوم مدل کسب‌وکار به مدیریت بهتر کسب‌وکار و افزایش سود کمک زیادی می‌کند. در واقع طراحی بوم مدل کسب‌وکار نقش زیادی در پیشرفت کسب‌وکار شما دارد و در این زمینه به شما کمک می‌کند.
#نکته پایانی: بوم مدل کسب‌وکار نقشه‌ای برای توسعه کسب‌وکار
بوم مدل کسب‌وکار به ما کمک می‌کند قبل از شروع و راه‌اندازی کسب‌وکارمان تمام جزئیات مربوط به کسب‌وکار را در نظر داشته باشیم. با طراحی بوم مدل کسب‌وکار می‌توانیم راحت‌تر استراتژی‌های خود را تعیین کنیم و کسب‌وکارمان را ارتقا دهیم. در این مقاله در مورد بخش‌های مختلف بوم مدل کسب‌وکار که باید آن‌ها را در نظر داشته باشیم صحبت کردیم. با فکر کردن به این جزئیات می‌توانیم از چالش‌های احتمالی جلوگیری کنیم و راه حل‌های موثری طراحی کنیم. امیدواریم این مقاله برای شما کاربردی باشد و بتواند به طراحی بوم مدل کسب‌وکارتان و پیشرفت بیشتر شما کمک کند.