هوش مصنوعی (AI) چیست؟ دانستنی‌های جذاب هوش مصنوعی

امروزه خیلی از فعالیت‌های بشر با استفاده از هوش مصنوعی صورت می‌گیرد. اگر فکر می‌کنید شما تا به حال از هوش مصنوعی استفاده نکرده‌اید باید بگوییم که سخت در اشتباه هستید زیرا همه ما قطعا حتی یک بار از هوش مصنوعی استفاده کرده‌ایم اما شاید خودمان هم خبر نداشته باشیم. اگر هنوز نمی‌دانید هوش مصنوعی چیست و چه کاربردهایی دارد در این مقاله از پلتفرم غرفه‌چی با ما همراه باشید تا به طور کامل با هوش مصنوعی و انواع آن آشنا شوید.

#هوش مصنوعی چیست؟

شاید بعد از شنیدن عبارت هوش مصنوعی اولین چیزی که به ذهن شما می‌آید ربات‌ها هستند اما باید بگوییم که هوش مصنوعی ربات نیست. در واقع هوش مصنوعی یا AI که مخفف عبارت Artificial Intelligence است یک تکنولوژی است که قدرت تفکر دارد. منظور از این تفکر، تفکر انسانی نیست بلکه هوش مصنوعی سعی دارد تفکر انسان را تقلید کند. به عنوان تعریفی از هوش مصنوعی می‌توانیم بگوییم مانند انسان و منطقی فکر و عمل می‌کند. هوش مصنوعی یک ماشین است که سعی دارد هوش انسانی را برای کامپیوتر شبیه سازی کند که توانایی انجام فعالیت‌هایی که به هوش انسان نیاز دارند را داشته باشد.

#شاخه‌های مختلف هوش مصنوعی

#1. شبکه‌های عصبی مصنوعی (Artificial Neural Networks)

این شاخه از هوش مصنوعی سعی دارد ساختار مغز انسان که دارای شبکه‌هایی از نورون است را برای کامپیوتر و ماشین‌ها شبیه سازی کند که به قابلیت مغز انسان دست پیدا کنند. مغز انسان نورون‌ها را برای یادگیری به کار می‌گیرد و اگر بتوان این ساختار را برای کامپیوتر شبیه سازی کرد قابلیت‌های بسیار هوشمندانه‌ای پیدا می‌کنند. هوش مصنوعی به دو صورت از شبکه‌های عصبی استفاده می‌کنند. یکی شبکه عصبی پیچشی و دیگری شبکه عصبی بازگشتی است.

• شبکه عصبی پیچشی: از شبکه‌های عصبی پیچشی برای مرور تصاویر استفاده می‌کنند و برای شناسایی اشیا در تصاویر به کار می‌رود.

• شبکه عصبی بازگشتی: همانطور که انسان خاطرات گذشته را در ذهن خود می‌سپارد کامپیوتر هم می‌تواند داده‌ها را در حافظه‌ی خود ذخیره کند. به این قابلیت شبکه عصبی بازگشتی یا یادگیری ماشین می‌گویند.

#2. یادگیری ماشین (Machine Learning)

هوش مصنوعی قابلیت یادگیری خودکار دارد و می‌تواند این قابلیت را بهبود ببخشد. هوش مصنوعی از یادگیری ماشین برای ساخت برنامه‌های کامپیوتری استفاده می‌کند که قابلیت این را دارند که بتوانند به داده‌ها دسترسی داشته باشند و از داده‌ها برای یادگیری خودکار استفاده کنند. کامپیوتر‌ها قادر به ذخیره‌ سازی حجم بالایی از اطلاعات هستند و می‌توانند الگوهایی از این اطلاعات پیدا کنند. هوش مصنوعی با پیدا کردن این الگوها قادر به انجام پیش‌بینی‌هایی است که انسان نمی‌تواند انجام دهد. یادگیری ماشین از دو فن دسته‌بندی و پیش‌بینی برای فعالیت‌های مختلف استفاده می‌کند.

#3. پردازش زبان طبیعی (Natural Language Processing)

هوش مصنوعی با پردازش زبان طبیعی سعی دارد با انسان ارتباط برقرار کند و زبان انسان را تحلیل کند. هوش مصنوعی با استفاده از پردازش زبان طبیعی داده‌های متنی و گفتاری انسان را تجزیه و تحلیل می‌کند و اطلاعات خود را افزایش می‌دهد. از آنجایی که انسان به زبان‌های مختلفی حرف می‌زند و می‌نویسد کامپیوتر هم باید تمام این زبان‌ها را درک کند و توانایی تجزیه و تحلیل آن‌ها را داشته باشد.

#4. بینایی کامپیوتر (Computer Vision)

بینایی ماشین این قابلیت را به کامپیوتر می‌دهد که فایل‌های بصری را تجزیه و تحلیل کند و به چگونگی دنیای واقعی پی ببرد. هوش مصنوعی بعد از دریافت تصاویر و ویدیوها سعی می‌کند اطلاعات درون آن‌ها را تحلیل کند و در حافظه‌ی خود ذخیره کند. این قابلیت به کامپیوترها این امکان را می‌دهد که بیشتر با دنیای واقعی آشنا شوند و بهتر بتوانند آن و اتفاقات درون آن را درک کنند.

#5. رباتیک (Robotics)

از رباتیک برای حمل و نقل استفاده می‌کنند. رباتیک حاصل همکاری علم، مهندسی و فناوری است. در رباتیک ماشین‌های هوش مصنوعی با نام ربات ساخته می‌شوند. ربات‌های هوش مصنوعی رفتار انسان را تقلید می‌کنند و فعالیت‌های انسان‌ها را انجام می‌دهند و برای حمل و نقل اشیا استفاده می‌شوند.

# انواع سیستم‌های هوش مصنوعی بر اساس کارکرد

#1. ماشین‌ها انفعالی یا واکنشی (Reactive Machine)

ماشین‌های انفعالی یا واکنشی در هوش مصنوعی از اولین ماشین‌های هوش مصنوعی هستند که بر اساس داده‌های حال و در لحظه عمل می‌کنند و قابلیت ذخیره و استفاده از داده‌های قبلی را ندارند. ماشین‌های واکنشی قابلیت درک دنیای اطراف را دارند و می‌توانند نسبت به اتفاقات واکنش نشان دهند. برای ماشین‌های انفعالی فعالیت‌های خاصی تعریف شده اند و این ماشین‌ها قادر نیستند فراتر از این فعالیت‌ها عمل کنند.

#2. حافظه‌ی محدود (Limited Memory)

سیستم‌های هوش مصنوعی که حافظه‌ی محدود دارند قادر به استفاده از داده‌های ذخیره شده در حافظه‌ی خود در مدت زمانی محدود هستند. یعنی این سیستم‌ها می‌توانند از اطلاعات قبلی خود استفاده کنند اما یک زمان‌بندی محدود دارند و به طور دائم امکان استفاده از این اطلاعات را ندارند و قادر به ذخیره‌ی طولانی مدت اطلاعات در کتابخانه‌ی تجربیات خود نیستند. این نوع هوش مصنوعی که حافظه‌ی محدود دارد از اطلاعات حافظه‌ی کوتاه مدت خود برای تصمیم‌های لحظه‌ای و آینده استفاده می‌کند.

#3. نظریه‌ی ذهن (Theory Of Mind)

نظریه‌ی ذهن یک نوع هوش مصنوعی و تکنولوژی پیشرفته است که هنوز به مرحله‌ی تکامل نرسیده است. این نوع هوش مصنوعی باید تمام عواطف و احساسات را درک کند و نشاند دهد افراد و اشیائی که در محیط اطراف وجود دارند قابلیت این را دارند که احساسات را تغییر دهند. با اینکه هوش مصنوعی تا به امروز پیشرفت زیادی داشته است اما هنوز در این شاخه کامل نشده است.

#4. خود آگاهی (Self Awareness)

این نوع هوش مصنوعی قادر است احساسات و موقعیت خود و همچنین احساسات افراد دیگر را درک کند. این سیستم‌ها می‌توانند با توجه به اطلاعاتی که دریافت می‌کنند می‌توانند به احساسات و عواطف انسان پی ببرند و آن را درک کنند. سیستم‌های خود آگاهی بسیار پیشرفته‌تر و هوشمندتر از انسان و ذهنش خواهند بود. این نوع هوش مصنوعی هنوز وجود ندارد و فعلا فقط در حد فرضیه است.

#سطوح مختلف هوش مصنوعی

#1. هوش مصنوعی محدود (Artificial Narrow Intelligence)

هوش مصنوعی محدود که آن را به نام هوش مصنوعی ضعیف یا Weak AI هم می‌شناسند از اولین نوع‌های سیستم‌های هوش مصنوعی است که تا به حال ساخته شده‌اند. این نوع هوش مصنوعی فقط در یک فعالیت مشخص عملکرد خوبی دارد و گاهی بهتر از انسان در انجام آن فعالیت عمل می‌کند. هوش مصنوعی محدود نمی‌تواند فراتر از عملکردی که برای آن تعریف شده است عمل کند.

نمونه‌هایی از هوش مصنوعی محدود:

• سیستم‌های تشخیص چهره

• سیستم‌های پردازش تصویر

• ماشین‌های خودران

• دستیارهای هوشمند مانند Siri در گوشی Iphone

• برنامه‌ی مترجم گوگل

#2. هوش مصنوعی عمومی (Artificial General Intelligence)

هوش مصنوعی عمومی که آن را به نام هوش مصنوعی قوی یا Strong AI هم می‌شناسند از قوی‌ترین و پیشرفته‌ترین انواع هوش مصنوعی است. هوش مصنوعی عمومی با به کارگیری مهارت‌ها و دانش‌های مختلف قادر است فعالیت‌ها و وظایف روزمره انسان‌ها را انجام دهد. این نوع هوش مصنوعی قابلیت این را دارد که عملکرد انسان را درک و تحلیل کند و فعالیت‌های انسان را انجام دهد. در واقع شاید بتوان گفت هوش مصنوعی عمومی قادر است کاملا شبیه انسان رفتار کند یا شاید در مواردی قوی‌تر و پیشرفته‌تر از انسان باشد. هوش مصنوعی عمومی هنوز وجود ندارد اما این تئوری در مورد هوش مصنوعی وجود دارد که می‌توان گفت هوش مصنوعی عمومی می‌تواند در زمینه‌های مختلفی جایگزین انسان شود.

فعالیت‌هایی که هوش مصنوعی عمومی قادر به انجام آن‌ها است عبارت‌اند از:

• رانندگی

• دستیار شخصی

• دستیار پزشک

• سیستم تشخیص بیماری

#3. ابر هوش مصنوعی (Artificial Super Intelligence)

ابر هوش مصنوعی یا سوپر هوش مصنوعی را برای هوش مصنوعی‌ای به کار می‌برند که از انسان پیشی گرفته است و به هوش فرا انسانی دست پیدا کرده است و بهتر از انسان عمل می‌کند. این نوع هوش مصنوعی هوش و درک انسانی را پشت سر گذاشته است. دستیابی به ابر هوش مصنوعی فعلا ممکن نیست و نیازمند برنامه‌نویسی پیشرفته است و فعلا در حد فرضیه‌ای در ذهن انسان وجود دارد.

فعالیت‌هایی که از ابر هوش مصنوعی انتظار می‌رود:

• تصمیم‌گیری

• حل کردن معما

• فکر کردن

• قضاوت کردن

#کاربرد پرامپت نویسی در استفاده صحیح از هوش مصنوعی

پرامپت نویسی (Prompt Writing) در زمینه هوش مصنوعی به فرآیند طراحی و نوشتن دستورات یا ورودی‌های متنی گفته می‌شود که به مدل‌های زبان، مانند GPT-4، داده می‌شوند تا پاسخ‌های دقیق و مناسب ارائه دهند. پرامپت‌ها به نوعی دستورات یا سوالاتی هستند که به مدل داده می‌شوند تا آن‌ها را تفسیر کند و بر اساس آن‌ها متن تولید کند.

#اهمیت پرامپت نویسی

پرامپت نویسی از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا کیفیت و دقت خروجی مدل‌های زبان به کیفیت پرامپت‌ها بستگی دارد. پرامپت‌های خوب و دقیق می‌توانند نتایج بهتری ارائه دهند و کمک کنند تا مدل به درستی منظور و نیاز شما را درک کند.

#اصول پرامپت نویسی

1. وضوح و دقت:

پرامپت‌ها باید واضح و دقیق باشند تا مدل بتواند به درستی منظور شما را درک کند. پرامپت‌های مبهم یا گنگ می‌توانند به خروجی‌های نامناسب منجر شوند.

2. ارائه زمینه (Context):

در برخی موارد، ارائه زمینه یا اطلاعات پس‌زمینه می‌تواند به مدل کمک کند تا پاسخ‌های بهتری ارائه دهد. به عنوان مثال، اگر از مدل می‌خواهید که مقاله‌ای بنویسد، می‌توانید زمینه و موضوع را به وضوح مشخص کنید.

3. ساختاردهی:

پرامپت‌ها باید به گونه‌ای ساختاردهی شوند که مدل بتواند به راحتی دستورالعمل‌ها را دنبال کند. استفاده از لیست‌ها، تیترها و پاراگراف‌های کوتاه می‌تواند کمک‌کننده باشد.

#کاربردهای هوش مصنوعی

#1. کاربرد هوش مصنوعی در فعالیت‌های پزشکی

هوش مصنوعی قصد دارد در آینده در حوزه‌ی سلامت و پزشکی فعالیت‌های مختلفی همچون تشخیص بیماری، تجویز دارو، کشف دارو، کشف راه‌های جدید برای درمان پیشرفت کند و در این زمینه به کمک پزشکان بیاید. هرچند که ممکن است هوش مصنوعی قادر به انتقال آرامش و احساسات به انسان نباشد اما می‌تواند در زمینه‌ی تشخیص بیماری عملکرد بهتر و سریع‌تری نسبت به انسان داشته باشد. هوش مصنوعی با به کارگیری داده‌های پزشکی می‌تواند سلول‌های سرطانی را تشخیص دهد و به روند درمان سرعت ببخشد.

#2. کاربرد هوش مصنوعی در تولید ماشین‌های خودران

هوش مصنوعی در صنعت اتوموبیل‌رانی به ساخت ماشین‌های خودران کمک زیادی کرده است. شرکت‌های ماشین‌سازی در تولید خودروهای خود از یادگیری ماشین استفاده می‌کنند که خودروها بتوانند هنگام حرکت اشیای مختلف و افراد را تشخیص دهند و از وقوع تصادفات جلوگیری کنند.

#3. کاربرد هوش مصنوعی در برقراری امنیت

امروزه هوش مصنوعی در برقراری امنیت کمک زیادی به انسان کرده است. هوش مصنوعی به ثبت و تشخیص چهره مجرمان به انسان کمک می‌کند در پیدا کردن مجرم عملکرد بهتر و سریع‌تری داشته باشد. هوش مصنوعی قادر است ارتکاب جرم و تخلفات را تشخیص و آن‌ها را به پایگاه‌ها گزارش دهد.

#4. کاربرد هوش مصنوعی در آموزش

هوش مصنوعی قادر است با توجه به اطلاعاتی که در حافظه‌ی خود ذخیره کرده است ویدیو، نرم افزار، فایل‌ و کتاب‌های آموزشی تولید کند و در این زمینه به انسان کمک کند. هوش مصنوعی می‌تواند منابع مختلف و روش‌های یادگیری را به انسان پیشنهاد دهد. با استفاده از هوش مصنوعی می‌شود فرآیند ارسال تکلیف و نمره دهی را به صورت خودکار و مجازی درآورد که انرژی کمتری از استاد و دانش آموز یا دانشجو صرف شود.

#5. کاربرد هوش مصنوعی در کسب‌وکار

هوش مصنوعی در کسب‌وکارهای مختلف می‌تواند کاربردهای زیادی داشته باشد و باعث آسان‌تر شدن کار صاحبان کسب‌وکار شود. به طور مثال صاحبان کسب‌وکار می‌توانند با استفاده از چت بات‌ها برای مشتریان خود پشتیبانی آنلاین قرار دهند. همچنین هوش مصنوعی می‌تواند با توجه به علایق و احساسات افراد به آن‌ها محصولاتی پیشنهاد دهد که با علایق آن‌ها جور باشد.

#برخی از مدل‌های هوش مصنوعی برای تولید محتوا

#1. GPT-3 و GPT-4 از OpenAI

این مدل‌ها قادر به تولید متن‌های بسیار متنوع و پیچیده هستند و می‌توانند برای نوشتن مقالات، پست‌های وبلاگ، پاسخ به سوالات، و حتی داستان‌نویسی استفاده شوند.

#2. BERT از Google

بیشتر برای درک زبان و تجزیه و تحلیل متن به کار می‌رود. این مدل‌ها در بهینه‌سازی موتور جستجو و پردازش زبان طبیعی مفید هستند.

#3. جیمینی (Gemini)

مجموعه‌ای از مدل‌های هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی است که توسط گوگل توسعه یافته است. و هدف آن‌ها ارائه قابلیت‌های نوین در زمینه‌های مختلف از جمله پردازش زبان طبیعی، تولید متن، تحلیل داده‌ها و دیگر کاربردهای هوش مصنوعی است. جیمینی می‌تواند متون مختلفی را بر اساس ورودی‌های متنی تولید کند، از جمله مقالات، داستان‌ها، و پست‌های وبلاگی. این قابلیت می‌تواند در تولید محتوا و بازاریابی دیجیتال مفید باشد.

#4. Copy.ai و (Jasper (Jarvis

ابزارهایی برای تولید محتوای متنی شامل پست‌های وبلاگ، ایمیل‌های بازاریابی، توضیحات محصول و غیره. این ابزارها از مدل‌های زبانی بزرگ برای تولید محتوای قابل تنظیم و شخصی‌سازی استفاده می‌کنند.

#5. MarketMuse

پلتفرمی که از هوش مصنوعی برای بهینه‌سازی محتوا و بهبود سئوی سایت استفاده می‌کند. این ابزارها به نویسندگان کمک می‌کنند تا محتوای بهتر و بهینه‌تری تولید کنند.

#6. MidJourney

ابزار دیگری که مشابه DALL-E عمل می‌کند و می‌تواند تصاویر هنری و خلاقانه‌ای بر اساس توصیفات متنی تولید کند.

#مزایای هوش مصنوعی

• افزایش سرعت در انجام فعالیت‌ها

• افزایش بهره وری

• دقت بالا در انجام فعالیت‌ها

• تجزیه و تحلیل اطلاعات حجیم

• ایجاد تحول صنعتی

• توسعه تکنولوژی

• موجب توسعه فردی

• افزایش ابزارهای خلاقیت

• کاهش خطای انسانی

• کمک به تحول دیجیتال

#معایب هوش مصنوعی

• نیاز به داده

• کاهش اشغال

• محدودیت‌های سخت افزاری

• نیاز به آموزش

• هزینه بالا

• افزایش تنبلی انسان

• نیاز به تجهیزات زیاد

• به خطر انداختن حریم خصوصی

• کاهش تعاملات انسانی

• کاهش خلاقیت انسانی

#جمع‌بندی

همه‌ی صنعت‌های جهان دارای مزایا، معایب و کاربردهای مختلفی هستند اما چیزی که اهمیت دارد این است که به درستی از آن‌ها استفاده کنیم تا به ما ضرر نزنند. هوش مصنوعی هم همینطور است، اگر به درست و به صورت کنترل شده از آن استفاده شود می‌تواند کمک زیادی به انسان و کسب‌وکارهای مختلف کند. به طور کلی استفاده از هوش مصنوعی خوب و کاربردی است به شرطی که با آموزش و با سواد به آن از آن استفاده شود. در این مقاله از غرفه‌چی به معرفی هوش مصنوعی، انواع آن، مزایا و معایب آن پرداختیم.